Twentsche Courant | Tubantia - 13 november 2004
ENSCHEDE - Kamerkoor Canteklaer o.l.v. Iassen Raykov. Orgel: Gijs van Schoonhoven. Bariton: Grzegorz Stachowiak. Récitant: Bert Oude Engberink. Programma: Service Sacré pour le samedi matin, Darius Milhaud. Muziekcentrum, donderdagavond.
De joodse componist Milhaud schreef dit koorwerk rond 1947. Vanuit zijn verblijf in Brazilië ontstonden de elementen van de Braziliaanse volksmuziek in zijn werk. Zijn verblijf in Amerika liet de jazz-sporen na en de Franse elementen uit de Provence, zijn geboortegrond, zijn ook waarneembaar.
Vanuit de Groupe de Six in Parijs met onder anderen Honneger en Poulenc, ontstond het muzikale verzet tegen Wagneriaanse klanksystemen en te grote verfijning zoals bij Satie.
Service Sacré is gebaseerd op de Hebreeuwse liturgie van een gebedsdienst rond de Sabbath. De spreekstem fungeert als rabbijn, de baritonsolist is de cantor en het koor antwoordt hem. Het ongeveer vijf kwartier durende werk is een afwisseling van muzikale klankvarianten en muziekstijlen voor koor, solist en orgel. Het podium van het Muziekcentrum werd even een sjoel doordat de luisterende gemeente op het podium had plaats genomen om een eenheid te vormen met de uitvoerenden. Hoewel de afstanden tussen de uitvoerenden behoorlijk groot waren, hield koormeester Raykov het overzicht. Naadloos volgden de liturgiedelen elkaar op. Ritmische verschuivingen werden moeiteloos aangepakt. Kamerkoor Canteklaer liet in een perfecte koorbalans horen dat het naast het klassiek repertoire ook het modernere beheerst.
Het koor was aangrijpend in de intieme afsluitingen die in feite harmonieus en vanuit een romantisch klankkader gecomponeerd waren. Innig en mystiek klonk het vrouwenkoor in het Kaddiesj. Het kleinkoor liet in Het Stilgebed l horen dat elke stem binnen dit kamerkoor kwaliteit bezit.
In de sopranengroep zou een wat krachtiger aanpak en wat meer van boven af intoneren nog meer zeggingskracht geven. Zeker waar Milhaud in het orgel de grootheid van God als muzikale tempelzuilen had verklankt. In het ritmisch tegendraadse deel waar de rol naar de ark terugkeert ontstond even wat onzekerheid.
De bariton begreep waar het in deze muzikale schepping om ging. Hij werd de hogepriester die in het slotgebed de zegen zong. Hij werd artistieke aangever naar het koor toe. De spreker gaf structuur aan het geheel. Drager van dit bijzondere concert was toch organist Gijs van Schoonhoven die vanuit zijn hoogstaand registratievermogen, het Flentrop-orgel liet klinken. Ingehouden bij de recitatieven en jazzy, marsachtig bij de verklanking van de teksten.
Jos Keijzer