Ein deutsches Requiem – Johannes Brahms

'Ein deutsches Requiem' op. 45 van Johannes Brahms (1833-1897) is een indrukwekkende compositie voor koor, solisten en symfonieorkest. Brahms zelf maakte ook een transcriptie van de orkestpartij voor piano vierhandig. Deze versie wordt door Kamerkoor Canteklaer samen met Vocaal Ensemble La Colombe uitgevoerd.

Het woord 'deutsches' in de titel heeft betrekking op de taal van het werk, maar het is geen Duitse vertaling van de traditionele Latijnse dodenmis. Brahms legt niet de nadruk op het verlangen naar rust voor de overledenen, maar op de troost voor de nabestaanden in hun verdriet. Het is daarom geen treurmuziek, maar muziek voor de levenden. Dat blijkt al uit de tekst waarmee het requiem begint: "Selig sind, die da Leid tragen, denn sie sollen getröstet werden."

Brahms schreef het requiem, dat uit zeven delen bestaat, tussen 1865 en 1868, hoewel de eerste schetsen al dateren uit 1856. Mogelijk deed de dood van zijn moeder in 1865 hem besluiten het werk aan deze compositie weer op te pakken. Hij koos uit de Lutherse bijbel zestien korte teksten uit het Oude Testament, het Nieuwe Testament en de apocriefe boeken en liet bewust de christelijke dogma's weg.

De middendelen van het Requiem ademen een sfeer van vrede en vertroosting. Het vijfde deel "Ihr habt nun Traurigkeit" is een zeer hoog gelegen sopraan-aria die als het gezang van een engel, een stem uit de hemel, opgevat kan worden, maar ook een verwijzing kan zijn naar de moeder van Brahms.

De Canadese sopraan Elisabeth Hetherington kwam in 2015 naar Nederland en won in 2020 de Dutch Classical Talent Award. Zij zingt ogenschijnlijk moeiteloos niet alleen vroeg, maar ook hedendaags en modern repertoire. Haar vertolkingen worden gekenschetst als virtuoos, onverschrokken en adembenemend, maar ook als delicaat, prachtig lyrisch, en met verfijnde dynamiek.

De Nederlandse bas-bariton Joris van Baar is een veelgevraagd liedzanger, maar zingt ook veelvuldig in oratoria en rollen in een opera. Hij studeerde aan het Conservatorium van Amsterdam, waar hij in 2021 zijn masterdiploma met onderscheiding behaalde. Regelmatig is hij op radio en televisie te horen.

Met de uitvoering van dit grootse werk van Brahms neemt Iassen Raykov afscheid als dirigent van Kamerkoor Canteklaer. Een speciaal moment dus en een extra reden om van deze twee concerten iets moois te maken!