Concert voor dubbelkoor – Kamerkoor Canteklaer

Dit voorjaar bundelden Kamerkoor Canteklaer en het Vocaal Ensemble Zutphen hun stemmen om twee monumentale werken voor dubbelkoor uit te voeren. De koren zongen de 'Mis voor dubbelkoor' van de Zwitsers-Nederlandse componist Frank Martin (1890-1974) en de 'Drei Psalmen' van Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847). Ronald Moelker legde een verbinding tussen beide met zijn compositie 'Ligare', uitgevoerd op Grootbas en Eagle blokfluit.

Frank Martin werd geboren in Zwitserland en woonde vanaf 1947 in Nederland. Hij componeerde al vanaf zijn achtste, maar heeft nooit aan een conservatorium les gehad. Een studie natuur- en wiskunde maakte hij niet af. Hij wilde namelijk liever pianist, clavecinist en componist worden. Met name de muziek van Debussy en Ravel inspireerde hem, maar zijn langdurige ontwikkeling maken zijn stijl moeilijk bij een stroming in te delen. Harmonie was voor hem het belangrijkste muzikale element.

Dat is goed te horen in de 'Mis voor dubbelkoor'. Martin schreef de eerste delen van dit werk in 1922 en voegde in 1926 het laatste deel (het 'Agnus Dei') toe. Vervolgens bewaarde hij het stuk veertig jaar in een la, omdat zijn persoonlijke geloofsopvatting een publieke uitvoering van een kunstwerk dat de essentie van het christendom uitdrukt ervoer als godslastering.

Zoals hij ten tijde van de première in 1963 in Hamburg schreef: 'Ik wilde niet dat het werk zou worden uitgevoerd ... Ik vond het een zaak tussen God en mijzelf ... Het voelde voor mij destijds dat een uiting van religieuze gevoelens geheim moest blijven en weggehouden moest worden van de publieke opinie.' Het werk wordt tegenwoordig gezien als één van de mooiste koorwerken uit de twintigste eeuw.

Felix Mendelssohn werd geboren in een rijke Joodse familie, die protestants gedoopt werd. Hij begon al op jonge leeftijd met het schrijven van composities en werd zeer productief. Hij componeerde veel oratoria, cantates en liturgische muziek. De 'Drei Psalmen' schreef hij in de laatste jaren van zijn leven voor het Berlijnse Domkoor. Ze werden pas na zijn dood gepubliceerd en behoren tot de meest ambitieuze dubbelkorige a capella werken die hij schreef.

Mendelssohn werd muzikaal beïnvloed door Johann Seb. Bach. Zijn muziek was in de negentiende eeuw in de vergetelheid geraakt en werd door Mendelssohn weer onder de aandacht van het publiek gebracht. Zo zijn niet alleen Mendelssohns oratoria 'Paulus' en 'Elias' maar ook zijn psalmbewerkingen schatplichtig aan Bach.